Zugang zu Gerichten

Όσον αφορά το κόστος προσφυγής ενώπιον των δικαστηρίων σε περιβαλλοντικές υποθέσεις, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι δικαστικές διαδικασίες προσφυγής κατά αποφάσεων, πράξεων και παραλείψεων που σχετίζονται με το περιβαλλοντικό δίκαιο της ΕΕ δεν είναι απαγορευτικά δαπανηρές, ώστε να αποτελούν πιθανό σημαντικό αποτρεπτικό παράγοντα. Ως εκ τούτου, πρέπει να διαμορφωθεί σύστημα δαπανών κατά τρόπο ώστε να εγγυάται την αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων που παρέχει η ΕΕ.

Η έννοια του «μη απαγορευτικά δαπανηρού» αναφέρεται στο σύνολο των δαπανών συμμετοχής σε μια διαδικασία, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών εγγυήσεων που καλείται να παράσχει ο αιτών, και ισχύει για όλα τα δικαστικά στάδια. Με βάση τα ανωτέρω, πρέπει να υπάρχει για τον ενάγοντα εύλογη προβλεψιμότητα τόσο ως προς το εάν τα έξοδα της δικαστικής διαδικασίας στην οποία ενέχεται είναι πληρωτέα από αυτόν όσο και ως προς το ύψος τους .

Όσον αφορά την εφαρμογή της αρχής «ο ηττημένος πληρώνει» και άλλων προσεγγίσεων κατανομής του κόστους από τα εθνικά δικαστήρια κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με το κόστος, το ΔΕΕ τόνισε ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο υποκειμενικές όσο και αντικειμενικές πτυχές, όπως η οικονομική κατάσταση του ενδιαφερόμενου προσώπου, ο δυνητικός επιπόλαιος χαρακτήρας της αξίωσης στα διάφορα στάδιά της, ή η πολυπλοκότητα της σχετικής νομοθεσίας και διαδικασίας. Πρωταρχικός στόχος είναι να εξασφαλιστεί ότι το κόστος της διαδικασίας δεν είναι αντικειμενικά παράλογο. Όσον αφορά την εφαρμογή της αρχής «ο ηττημένος πληρώνει», μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη μια προσέγγιση κατανομής του κόστους που θα περιλαμβάνει τον καθορισμό ανώτατου ορίου κόστους. Συγκεκριμένα, το ΔΕΕ εξέτασε το ενδεχόμενο θέσπισης συστήματος καθορισμού ανώτατου ορίου κόστους στην υπόθεση Επιτροπή κατά Ηνωμένου Βασιλείου, σημειώνοντας ότι, κατ’ αρχήν, η δυνατότητα του δικαστηρίου που εκδικάζει μια υπόθεση να χορηγεί εντολή προστασίας του κόστους διασφαλίζει μεγαλύτερη προβλεψιμότητα ως προς το κόστος της διαδικασίας και συμβάλλει στην τήρηση της απαίτησης περί απαγορευτικών εξόδων . Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι πολλά ειδικά χαρακτηριστικά των υφιστάμενων συστημάτων καθορισμού ανώτατου κόστους των κρατών μελών δεν συνάδουν με την απαίτηση περί «μη απαγορευτικού κόστους».

Όσον αφορά τώρα την επικαιρότητα και την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών, τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να απαιτούν από τους αιτούντες σε θέματα περιβάλλοντος να υποβάλλουν αίτηση δικαστικού ελέγχου εντός καθορισμένων προθεσμιών. Στην υπόθεση Stadt Wiener Neustadt, το ΔΕΕ επιβεβαίωσε ότι είναι συμβατό με το δίκαιο της ΕΕ να καθορίζονται εύλογες προθεσμίες για την άσκηση αγωγής, προς όφελος της ασφάλειας δικαίου . Έτσι προστατεύονται τόσο το ενδιαφερόμενο άτομο όσο και η σχετική διοικητική αρχή.

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 4 της Σύμβασης του Aarhus, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες δικαστικού ελέγχου διεξάγονται εγκαίρως. Η έγκαιρη διεκπεραίωση των δικαστικών διαδικασιών αποτελεί βασική εγγύηση ότι ο δικαστικός έλεγχος θα είναι αποτελεσματικός. Γενική υποχρέωση διασφάλισης εύλογης διάρκειας της διαδικασίας κατοχυρώνεται επίσης στο άρθρο 47 παράγραφος 2 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, το οποίο αντιστοιχεί στο άρθρο 6 παράγραφος 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σχετικά με το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.