Beteiligung der Öffentlichkeit an Entscheidungsverfahren

SCHMUCKBILD + LOGO

INHALT

BREADCRUMB

Συμμετοχή του κοινού στο διεθνές δίκαιο

 

Το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον: Οι δημόσιες αρχές λαμβάνουν μέτρα ώστε το κοινό που επηρεάζεται και οι περιβαλλοντικές μη κυβερνητικές οργανώσεις να μπορούν να υποβάλλουν παρατηρήσεις, για παράδειγμα σχετικά με προτάσεις έργων που επηρεάζουν το περιβάλλον ή σχέδια και προγράμματα σχετικά με το περιβάλλον, οι οποίες λαμβάνονται δεόντως υπόψη κατά τη λήψη των αποφάσεων, καθώς και για να παρέχονται πληροφορίες ως προς τις τελικές αποφάσεις και τους σχετικούς λόγους.

Υπάρχει κάποια υποστήριξη για τη συμμετοχή του κοινού σε συμφωνίες παγκόσμιας εμβέλειας. Από τις συμφωνίες αυτές, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1994 για την καταπολέμηση της απερήμωσης (UNCCD), η Σύμβαση της Στοκχόλμης του 2002 για τους έμμονους οργανικούς ρύπους και το πρωτόκολλο της Καρθαγένης του 2000 για τη βιοασφάλεια στη Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα υποστηρίζουν περισσότερο τη συμμετοχή του κοινού, ενώ η Σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) και η Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα (CBD) προβλέπουν απλώς τη συμμετοχή του κοινού με γενικότερους όρους. Οι συμβάσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής ενέργειας (ΔΟΑΕ) σχετικά με τις πυρηνικές δραστηριότητες, ενώ απαιτούν τη δημοσιοποίηση ορισμένων πληροφοριών, δεν αναφέρονται στη συμμετοχή του κοινού (ακόμη και οι αναφορές στην περιβαλλοντική αξιολόγηση δεν αναφέρουν τη συμμετοχή του κοινού). Τα άρθρα της Επιτροπής Διεθνούς δικαίου (ILC) ορίζουν επίσης χαλαρότερη υποχρέωση για την πρόβλεψη συμμετοχής από ό, τι για την παροχή πρόσβασης σε επαρκείς πληροφορίες.

Η Σύμβαση του Aarhus αποτελεί την πλέον προηγμένη περιβαλλοντική συμφωνία, μεταξύ άλλων και ως προς την πρόβλεψη της συμμετοχής του κοινού με τον καθορισμό σχετικά λεπτομερών ελάχιστων προτύπων για τις διάφορες συμμετοχικές διαδικασίες. Ενώ τα προαναφερθέντα παγκόσμια μέσα και οι περιφερειακές περιβαλλοντικές συμφωνίες για την Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ασία αναφέρονται στη συμμετοχή του κοινού μόνο σε γενικές γραμμές, η Σύμβαση του Aarhus ορίζει π.χ. ότι το κοινό πρέπει να ενημερώνεται σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, αλλά και καθορίζει το είδος των πληροφοριών που διατίθενται κατ’ ελάχιστον στις εν λόγω διαδικασίες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα διάφορα συστήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χωρίς να γίνεται ρητή αναφορά στη συμμετοχή του κοινού, διατάξεις που προβλέπουν διάφορα αναγνωρισμένα δικαιώματα θεωρείται επίσης ότι περιλαμβάνουν το δικαίωμα να ζητείται δεόντως η γνώμη κάποιου ή να μπορεί να συμμετέχει σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων θεωρείται ότι αποτελεί μέρος του δικαιώματος του σεβασμού της οικογενειακής και ιδιωτικής ζωής από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στοιχείο του δικαιώματος ιδιοκτησίας της Διαμερικανικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ενώ περιλαμβάνεται και στο δικαίωμα σε ικανοποιητικό περιβάλλον από την Αφρικανική Επιτροπή για τα δικαιώματα του ανθρώπου και των λαών.

Παρά τις αναφορές στις παγκόσμιες συμφωνίες, παρατηρείται επί του παρόντος μικρότερη στήριξη για το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον από ό,τι για την πρόσβαση σε πληροφορίες. Ωστόσο, οι διάφορες περιφερειακές συμφωνίες και η νομολογία ορισμένων φορέων για τα ανθρώπινα δικαιώματα αποκαλύπτουν κάποια υποστήριξη για τα εν λόγω συμμετοχικά και διαδικαστικά δικαιώματα στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Πιο αδύναμη είναι η στήριξη των δικαιωμάτων αυτών στο διεθνές δίκαιο στον Ειρηνικό και την Ασία.