Combatting waste crime

Σύμφωνα με την ταξινόμηση του ΟΟΣΑ, ο WSR διαιρεί τα απόβλητα σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τον βαθμό κινδύνου και, κατά συνέπεια, τη διαδικασία ελέγχου που ακολουθείται σε σχέση με αυτά. Έτσι, το παράρτημα III του WSR περιέχει τον πράσινο κατάλογο, ο οποίος καλύπτει τα απόβλητα που θεωρούνται ότι παρουσιάζουν αμελητέους μόνο κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον κατά τη μεταφορά. Τα απόβλητα αυτά υπόκεινται, κατ’ αρχήν, μόνο σε διαδικασία ενημέρωσης. Το παράρτημα IV του WSR, που αναφέρεται ως «πορτοκαλί κατάλογος», απαριθμεί τα απόβλητα τα οποία, δεδομένου ότι παρουσιάζουν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, υπόκεινται σε μια πιο περιοριστική διαδικασία προηγούμενης γραπτής κοινοποίησης και συγκατάθεσης. Τέλος, το παράρτημα V του εν λόγω κανονισμού περιλαμβάνει κατάλογο χωρίς τίτλο των πλέον επικίνδυνων αποβλήτων, τα οποία υπόκεινται σε απαγόρευση εξαγωγής.

Το άρθρο 3 παράγραφος 1 του WSR προβλέπει ότι οι μεταφορές εντός της ΕΕ όλων των αποβλήτων που προορίζονται για εργασίες διάθεσης, καθώς και πολλών τύπων αποβλήτων που προορίζονται για εργασίες αξιοποίησης, ιδίως όσων απαριθμούνται στο παράρτημα IV του εν λόγω κανονισμού, υπόκεινται στη διαδικασία της προηγούμενης γραπτής κοινοποίησης και συγκατάθεσης. Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 2 του WSR, οι λοιπές μεταφορές αποβλήτων συνοδεύονται από πληροφορίες με τη συμπλήρωση του εντύπου του παραρτήματος VII του κανονισμού, εκτός εάν αφορούν μικρές ποσότητες που δεν υπερβαίνουν τα 20 κιλά.

Το άρθρο 2 παράγραφος 35 στοιχεία α) και ζ) του WSR ταξινομεί ως «παράνομη μεταφορά», μεταξύ άλλων, τη μεταφορά αποβλήτων που πραγματοποιείται χωρίς την κατάλληλη κοινοποίηση ή ενημέρωση. Σε περίπτωση μεταφοράς παράνομης βάσει των λόγων που αναφέρονται ανωτέρω, το άρθρο 24 παράγραφος 2 του WSR προβλέπει ότι η αρχή που είναι αρμόδια για την εκτέλεση του παρόντος κανονισμού στο κράτος μέλος προέλευσης των αποβλήτων, η οποία αναφέρεται ως «η αρμόδια αρχή αποστολής», πρέπει να διασφαλίζει ότι, κατά κανόνα εντός 30 ημερών από την ημέρα της κοινοποίησης, τα απόβλητα παραλαμβάνονται κατόπιν επιστροφής από τον «de jure κοινοποιούντα», δηλαδή από το πρόσωπο στο οποίο εμπίπτει η υποχρέωση κοινοποίησης ή ενημέρωσης ή, σε διαφορετική περίπτωση, πρέπει να μεριμνήσει για την επιστροφή των αποβλήτων ή την παραλαβή τους από την ίδια.

Σχετική είναι και η οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα (ΟΠΥ), η οποία καθορίζει το θεσμικό πλαίσιο και προσδιορίζει τους βασικούς όρους και συντελεστές της παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων. Επιπλέον, παρέχει ορισμούς σχετικούς με την εφαρμογή του WSR. Οι διφορούμενοι ορισμοί των βασικών όρων έχουν συχνά οδηγήσει σε ασυνέπειες μεταξύ της αντίστοιχης εφαρμογής της νομοθεσίας των κρατών μελών για τα απόβλητα. Όσον αφορά το θέμα αυτό, είναι ουσιαστικής σημασίας να τονιστεί ότι η πολυπλοκότητα του πλαισίου για τα απόβλητα συμβάλλει στη δημιουργία ευκαιριών για τους εγκληματίες ώστε να επωφεληθούν από τις ασαφείς αυτές ερμηνείες και τις νομοθετικές επικαλύψεις.

Συχνά, οι εθνικές αρχές και τα ποινικά δικαστήρια πρέπει να ταξινομούν συγκεκριμένες ουσίες ή υλικά βάσει του συστήματος του WSR ή της ΟΠΥ. Για παράδειγμα, ορισμένα απόβλητα, όπως τα ΑΗΗΕ ή τα ελαστικά επίσωτρα, μπορεί σκόπιμα να επισημαίνονται και να αποστέλλονται ως μεταχειρισμένα αγαθά για επαναχρησιμοποίηση ή να συσκευάζονται πίσω από άλλα, καλά συσκευασμένα, απόβλητα που προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο εξαγωγέας δεν θεωρεί αναγκαίο να δηλώσει τα υλικά ως απόβλητα. Η δυσκολία ταξινόμησης της ουσίας μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε διαδικασία ενώπιον του ΔΕΕ. Για παράδειγμα, σε δύο πρόσφατες υποθέσεις (C-654/18, Interseroh, C-23/19, P.F. Kamstra Recycling κ.λπ.), γερμανικό και ολλανδικό δικαστήριο ζητούν την έκδοση προδικαστικής απόφασης σχετικά με την ταξινόμηση συγκεκριμένων μειγμάτων απορριμμάτων χαρτιού, χαρτονιού και προϊόντων χαρτιού (C-654/18), αλλά και ουσίας που δεν αποτελεί υποπροϊόν κατά την έννοια της ΟΠΥ, ούτε ζωικό υποπροϊόν κατά την έννοια του κανονισμού του 2009 για τα ζωικά υποπροϊόντα (C-23/19).