Δικαιοδοσία σε περίπτωση επείγοντος – Προσωρινά μέτρα βάσει του άρθρου 20
Άρθρο 20, παράγραφος 1 - Σε επείγουσες περιπτώσεις, οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού δεν εμποδίζουν τα αρμόδια δικαστήρια κράτους μέλους να λαμβάνουν προσωρινά ή ασφαλιστικά μέτρα σχετικά με πρόσωπα ή περιουσιακά στοιχεία που ευρίσκονται στο κράτος αυτό, τα οποία προβλέπονται από το δίκαιο αυτού του κράτους μέλους, έστω και αν το δικαστήριο άλλου κράτους μέλους έχει, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υποθέσεως.
- Το άρθρο 20 επιτρέπει σε δικαστήριο να λάβει προσωρινά, ασφαλιστικά μέτρα σε περίπτωση που ένα παιδί στο έδαφός του κινδυνεύει, αλλά δεν προβλέπεται λόγος δικαιοδοσίας βάσει του κανονισμού ώστε το δικαστήριο να επιληφθεί της υποθέσεως.
- Η χρήση του άρθρου 20, παράγραφος 1, είναι αυστηρά ελεγχόμενη• δεν μπορεί να επιτραπεί να υπονομεύεται η κανονική χρήση των λόγων δικαιοδοσίας βάσει του κανονισμού.
- Προβλέπεται η χρήση του άρθρου στην κατάσταση κατά την οποία ένα παιδί βρίσκεται στο έδαφος κράτους μέλους και κινδυνεύει, όμως κατά τα άλλα το δικαστήριο δεν θα είχε δικαιοδοσία, π.χ. επειδή το παιδί έχει τη συνήθη διαμονή του σε άλλο κράτος μέλος.
Στην υπόθεση C-523/07 A, Συλλογή Νομολογίας 2009,σελ. I-02805, τα παιδιά και οι γονείς ήταν σουηδικής ιθαγένειας αλλά είχαν μετοικήσει στη Φινλανδία όπου ταξίδευαν από μέρος σε μέρος, χωρίς σταθερή κατοικία ή σχολική φοίτηση για τα παιδιά. Οι φινλανδικές αρχές τοποθέτησαν προσωρινά τα παιδιά σε ίδρυμα.
- Θα μπορούσε το φινλανδικό δικαστήριο να παρέμβει ώστε να τοποθετήσει τα παιδιά σε ίδρυμα εάν είχαν ακόμη τη συνήθη διαμονή τους στη Σουηδία; (δηλαδή, το σουηδικό δικαστήριο θα είχε δικαιοδοσία βάσει του άρθρου 8).
- Χαρακτηρίζονται «προσωρινά» και «ασφαλιστικά» τα μέτρα που έλαβε το φινλανδικό δικαστήριο;
Υπόθεση C-523/07 A, Συλλογή Νομολογίας 2009, σελ. I-02805, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αιτι. σκέψη 47:
- «Από το γράμμα [του άρθρου 20, παράγραφος 1,] προκύπτει ότι η λήψη μέτρων σε ζητήματα γονικής μέριμνας από τα δικαστήρια κράτους μέλους που δεν έχουν δικαιοδοσία να κρίνουν επί της ουσίας της υποθέσεως εξαρτάται από την τήρηση των εξής τριών σωρευτικών προϋποθέσεων: τα μέτρα πρέπει να είναι επείγοντα, πρέπει να έχουν ληφθεί σχετικά με πρόσωπα ή περιουσιακά στοιχεία που ευρίσκονται στο κράτος μέλος όπου έχει την έδρα του το επιληφθέν της υποθέσεως δικαστήριο, και πρέπει να έχουν προσωρινό χαρακτήρα.»
- Το παιδί πρέπει να βρίσκεται σε κατάσταση η οποία θέτει σε κίνδυνο την ευημερία του και η οποία δικαιολογεί την ανάληψη άμεσης δράσης για την προστασία του παιδιού. Η μορφή του ασφαλιστικού μέτρου που λαμβάνεται αποφασίζεται με βάση το εθνικό οικογενειακό δίκαιο, αλλά πρέπει να είναι προσωρινού χαρακτήρα, υπό την έννοια ότι το μέτρο δεν πρέπει να καθορίζει με μόνιμο τρόπο το μέλλον του παιδιού.
• Εάν τα παιδιά είχαν τη συνήθη διαμονή τους στη Φινλανδία, το φινλανδικό δικαστήριο θα μπορούσε να λάβει ουσιαστικά μέτρα για την προστασία των παιδιών στη Φινλανδία.
• Εάν τα παιδιά είχαν τη συνήθη διαμονή τους στη Σουηδία, το φινλανδικό δικαστήριο θα μπορούσε να λάβει προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα για την προστασία των παιδιών έως ότου επιληφθεί της υποθέσεως το σουηδικό δικαστήριο. Η προσωρινή τοποθέτηση των παιδιών σε ίδρυμα θα ήταν ένα «προσωρινό ασφαλιστικό μέτρο».
• Εάν τα παιδιά είχαν τη συνήθη διαμονή τους στη Σουηδία, το φινλανδικό δικαστήριο θα μπορούσε να λάβει προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα για την προστασία των παιδιών έως ότου επιληφθεί της υποθέσεως το σουηδικό δικαστήριο. Η προσωρινή τοποθέτηση των παιδιών σε ίδρυμα θα ήταν ένα «προσωρινό ασφαλιστικό μέτρο».