Οδηγία για τα νιτρικά άλατα
Ζώνες που καθίστανται ευπρόσβλητες από τα νιτρικά άλατα
Η οδηγία 91/676 της 12ης Δεκεμβρίου 1991 για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης συμπληρώνει την οδηγία 91/271 όσον αφορά την απόρριψη ορισμένων ρύπων γεωργικής προέλευσης. Έχει ως στόχο τη μείωση της ρύπανσης των υδάτων που προκαλείται άμεσα ή έμμεσα από νιτρικά ιόντα γεωργικής προελεύσεως και την πρόληψη της περαιτέρω ρύπανσης αυτού του είδους (άρθρο 1). Για τον σκοπό αυτό, συνδυάζει και τις δύο προσεγγίσεις, ποιοτικών στόχων και οριακών τιμών εκπομπών, απαιτώντας αυστηρότερα μέτρα όπου είναι απαραίτητο (§ 2), σε ζώνες που θα καθοριστούν για τον σκοπό αυτό (§ 1).
Ζώνες που καθίστανται ευπρόσβλητες από τα νιτρικά άλατα
Τα κράτη μέλη πρέπει να ορίσουν ως «ευπρόσβλητες ζώνες» όλες τις γνωστές περιοχές ξηράς που βρίσκονται στο έδαφός τους οι οποίες απορρέουν στα ύδατα στα οποία η συγκέντρωση νιτρικών αλάτων υπερβαίνει ορισμένα όρια, αλλά και εκείνες που ενδέχεται να υποστούν ρύπανση (άρθρα 3 και 6), ανεξάρτητα από το εάν είναι δυνατή η αντιμετώπιση της ρύπανσης στην πηγή και ανεξάρτητα από τη σημασία της σχετικής υδροληψίας.
Η υποχρέωση αυτή αποτέλεσε ουσιαστική αιτία διαφορών, ακόμη και μέχρι πρόσφατα. Τα κράτη μέλη έπρεπε να προβούν στον εν λόγω προσδιορισμό εντός περιόδου δύο ετών μετά την οδηγία (άρθρο 3 παράγραφος 2) και, στη συνέχεια, να επανεξετάζουν και, εάν χρειαστεί, να αναθεωρούν ή να συμπληρώνουν τον κατάλογο των ευπρόσβλητων ζωνών «σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα, τουλάχιστον δε ανά τετραετία, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι μεταβολές και οι απρόβλεπτοι κατά τον προηγούμενο χαρακτηρισμό παράγοντες» (άρθρο 3 παράγραφος 4). Και στις δύο περιπτώσεις, έπρεπε να ενημερώνουν την Επιτροπή εντός έξι μηνών. Για παράδειγμα, η Γαλλία δεν προσπάθησε καν να αρνηθεί ότι παραβίασε την υποχρέωση αυτή το 2013, διότι δεν εξήγαγε συμπεράσματα από τη δική της επανεξέταση του 2007, προσδιορίζοντας δέκα επιπλέον ζώνες (υπόθεση C-193/12 Επιτροπή κατά Γαλλίας· βλ. επίσης υπόθεση C-149/14 Επιτροπή κατά Ελλάδας).
Τα κράτη μέλη πρέπει επομένως να προσδιορίσουν τα γλυκά επιφανειακά ύδατα που περιέχουν ή θα μπορούσαν να περιέχουν μεγαλύτερη από την ισχύουσα μέγιστη συγκέντρωση νιτρικών, καθώς και υπόγεια ύδατα που περιέχουν περισσότερο από 50 mg/l νιτρικών αλάτων ή θα μπορούσαν να περιέχουν περισσότερο από 50 mg/l νιτρικών αλάτων, αλλά και τις φυσικές λίμνες γλυκού νερού, άλλους χώρους γλυκού νερού, εκβολές ποταμών, παράκτια και θαλάσσια ύδατα που διαπιστώνεται ότι είναι ή ότι μπορεί να γίνουν ευτροφικά στο προσεχές μέλλον. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η απαίτηση αυτή ισχύει εάν υπάρχει κίνδυνος ευτροφισμού στο εγγύς μέλλον, εφόσον δεν εφαρμοστούν τα προγράμματα δράσης που απαιτούνται από την οδηγία (παράρτημα Ι). Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη οφείλουν να προσδιορίζουν τις φυσικές λίμνες γλυκού νερού και τους άλλους χώρους συγκεντρώσεως γλυκού νερού που έχουν γίνει ή κινδυνεύουν να γίνουν ευτροφικά στο εγγύς μέλλον, αν δεν εφαρμοστούν τα προγράμματα δράσης που απαιτούνται από την οδηγία (υπόθεση C-396/01 Επιτροπή κατά Ιρλανδίας, σκέψη 44).